گورستان های قدیمی بیجار

در اوایل دهه ی 1330 شمسی گور دخمه هایی در تپه مشرف به باغ شاهرخ آباد بیجار پیدا شدند که رو به شرق بودند و در آنها اشیایی از قبیل گوشواره ،گردنبند،کاسه ،کوزه ونیزه و... وجود داشت .

باید گفت در کنار رودخانه های منطقه مانند قزل اوزن ،تلوار و قم چقا و دامنه کوه چنگ الماس ،ازاین قبیل گور دخمه ها به فراوانی یافت میشد که متاسفانه چپاولگران با حفاریهای غیر مجاز آنها را نابود کردند .

مردم بومی این گوردخمه ها را به گبرها یا «گه وورها»نسبت میدهند .میدانیم زرتشتیان مردگان خود را دفن نمی کردند بلکه اجساد را روی کوه های بلند قرار میدادند و بعد از چند ماه استخوانها را در چاه یا گودالی که در آن مکان کنده بوده اند میریختند و به آن چاه یا گودال استودان میگفتند. روی کوه نقاره کوب بیجار و بعضی از کوههای اطراف شهر، آثار کمی از این استودانها باقی مانده است.

اما یهودیان که تا اوایل دهه 1350 شمسی در بیجار ساکن بودند تشکیلات جداگانه ای از قبیل مدرسه، حمام، کنیسه و گورستان داشتند. گورستان اختصاصی یهودیان در دامنه کوه نقاره کوب و پایینتر از منبع قدیمی آب شماره یک و در حدود مدرسه شکوفه ها قرار داشت. ارامنه هم در روستای سعدآباد تپله قبرهایی داشتند که سنگهای روی آنها تا چند سال قبل باقی مانده بود.

قبرستان سربازان عثمانی – ترکیه فعلی – در جنگ جهانی اول پشت کوه عسگرآباد بادامستان بود که به مزرعه تبدیل شده و اثری از آن باقی نمانده است.

قدیمی ترین قبرستان مربوط به مسلمانان در نقاط مختلف شهر قرار داشت، اولین گورستان از میدان طالقانی فعلی شروع و خیابان توحید جنوبی و مغازه های اطراف تا ابتدای کوچه باغ (محل بنیاد شهید فعلی) را شامل میشد و مدارس گلستان ، الماسیه و مجموعه بهزیستی و بعد تا رودخانه و قسمتی از شرق آن را در بر میگرفت.

دومین گورستان عمومی در ظلع شمالی خیابان توحید ، از پل یهودیان به طرف میدان رحمانی بود، یعنی خود خیابان و مغازه های سمت غربی آن تا بلوار رحمانی بطرف پائین و بعد ظلع غربی تکیه ابوالفضل به طرف بالا تا زیر کمربندی که همگی به فضای سبز تبدیل شده است.

سومین گورستان از محل پژوهش سرای دانش آموزی میدان فاضل شروع و تمامی پارک 15 خرداد، محل اداره راهنمایی و رانندگی و پارک پشت آن را تا آتش نشانی در بر میگرفت.

گورستان چهارم در محل قلعه حلوایی از مدرسه مفتح به طرف بالا ادامه می یافت که حالا قسمتی از آن در فضای سبز است.

پنجمین گورستان در شهرک آفتاب بود که به منطقه حلوایی تعلق داشت.

ششمین گورستان که در منطقه ریگ سیاه قرار دارد. در حال حاضر متروکه است.

هفتمین گورستان مربوط به منطقه تخت بود که بیشتر قسمتهای آن در زیر بلوار بیجار – زنجان قرار گرفته و باقی مانده آن در ظلع شرقی بلوار ، متروکه است.

هشتمین قبرستان که به آرامستان بادامستان مشهور است، از اوایل دهه 1340 تا مهرماه 1389 شمسی فعال بود.  این گورستان در منطقه پشت پمپ بنزین فرحی قرار دارد و دیگر کسی در آنجا دفن نمیشود.

نهمین گورستان بیجار گلزار شهدای انصار الحسین است که جنب آرامستان بادامستان قرار گرفته است.

محل قبور بزرگان و مشاهیر بیجار:

1-    آیت الله شیخ عبدالحسین فاضل در بیجار میدان فاضل

2-    امیرنظام گروسی در بقعه شاه نعمت الله ولی – ماهان کرمان

3-    محمدخان فاضل گروسی در نجف اشرف

4-    شهید دریادار بایندر فرمانده نیروی دریایی ایران در جنگ جهانی دوم در محور آبادان – خرمشهر

5-    پدربزرگ 118 ساله بیجار مرحوم حبیب اله خادمیان در درب سمت چپ ورودی شرقی آرامستان بادامستان بیجار

                                         
                                                   تحقیق- عبدالحمید جعفری